“Ben olmasam bu şirketin işi zor” cümlesini iş hayatınızın bir döneminde mutlaka duymuşsunuzdur. Hele bir de bu cümle lideriniz tarafından sıkça kullanılıyorsa; “Tebrikler! Nur topu gibi narsist bir liderle çalışıyorsunuz”.
İş yerinde herkesin karşılaştığı zorluklar vardır, ancak narsist bir liderle çalışmak en dişli zorluklardan biridir. Çünkü gününüzün çoğunu harcadığınız işinizde, birlikte çalıştığınız insanlar hayat kalitenizi doğrudan etkilemektedir. Son dönemde hizmetkar liderlik, takımın önemi vb. konular ciddi boyutlarda şirketlerin gündemine entegre edilirken, maalesef ki hala çağa ayak uyduramayan, kurumsallık yolculuğunda mola yerlerinde takılı kalmış birçok organizasyon mevcut. Sözü geçen narsist “yöneticileri” de bu tip iş yerlerinde görmeniz olası (Sohbetin bu kısmından itibaren lider yerine bilinçli olarak yönetici sözcüğü kullanılacaktır).
Narsist yöneticiler, sürekli olarak kendilerini ön planda tutarak başkalarının duygularını, emeklerini, takım çalışmalarını, yaratıcı fikirlerini hiçe sayar ve çoğu zaman takımında bulunan çalışanları sadece kendi çıkarları için kullanır. Böyle yöneticilerle beraber çalışırken de gün geçtikçe renklerinizin solduğunu fark etmeniz olasıdır.
Söz konusu narsist yöneticiler, kendi yeteneklerini ve başarılarını abartma eğilimindedir. Sanki şirket yalnızca onların sayesinde başarılara imza atmış ve onun yokluğunda zor duruma düşecekmiş gibi aynaların en devinde kendilerini görürler. Bu sebeple de sürekli onay ve övgü beklerler. Olası bir hata yapma durumunda da bu hatanın sorumluluğunu kabul etmez ve başkalarını suçlarlar.
Bunun yanında, zirvede tek başlarına olduklarını düşündükleri için, takım arkadaşlarının duygularını ve ihtiyaçlarını anlatmakta da zorlanırlar. Zira empati eksikliği narsistliğin en belirgin özelliklerinden birisidir. Narsist yöneticilerin empati yoksunluğu, yakın temasta çalıştıkları insanların açık bir şekilde ihtiyaçlarını belirtmesine rağmen, görünmez olmalarına sebep olur. Sonuçta bir balığa nasıl “haydi ağaca tırman” diyemiyorsak, empati yoksunluğu çeken narsist yöneticiye de “duygularımı, isteklerimi anla” diyemiyoruz.
Bir diğer özellikleri de manipülasyon konusunda master yapmış olmalarıdır. Böyle yöneticiler, çalıştıkları herkesi kendi çıkarları için manipüle etmeye çalışır, apoletlerindeki yıldızlarına göre de çoğu zaman dediklerini harfiyen yaptırmakta başarılı olurlar.
Bahsedilen durumlar bir araya geldiğinde de, çalışanlar yüksek stres seviyelerinde işlerini yapmak zorunda kalmaktadır. Çalışanların motivasyonları sürekli düşüktür ve kişisel kariyerlerinin önünde engeller olduğuna inanmaya başlarlar. Aynı zamanda çalıştıkları ortamın tatsızlığı sebebiyle, kişisel hayatlarında da mutsuz olurlar. Bu noktada akıl sağlığını koruyabilmek çok kıymetlidir. Çok dayanılmaz bir noktada tabii ki de iş/sektör değişikliği gündeme gelmektedir ancak şunu bilmekte yarar var; her iş yerinde, her sektörde karşınıza böyle yöneticiler çıkabilir. Kendinizi korumayı öğrendiğiniz takdirde size havada, karada, suda ölüm yok.
Hayatın hangi sahasında olursa olsun, narsist biriyle yakın bir ilişki içine girmişseniz, öncelikle kendinizi korumak için çelikten ama gözle görülmeyen zırhlar kuşanmanız gerekmektedir. Bu bağlamda, profesyonel bir duruş sergilemeniz faydalı olacaktır. Duygusal tepkilerden kaçınarak, yalnızca işinize konsantre olmaya çalışmalısınız. Size ve işinize ait olan sınırları net bir şekilde belirleyip, sınırlarınızın zorlanmasına karşın sessizce sabır göstermeniz, gelecekteki kazancınıza olanak sağlayacaktır. İş dışında ulaşılabilirlik konusunda net olarak ve çalışma saatlerinize sadık kalarak sınır korumaya başlayabilirsiniz. Profesyonel durmak ya da sınırları korumak çoğu zaman zorlayıcı olabilmektedir. Ancak sizin duygularınıza yenik düşmeniz, yapılan sesli/sessiz saldırı sürecini kolaylaştırmayacak, aksine zorlaştıracaktır. Yapılan saldırı girişimini görmezden gelmek, karşı tarafın da çabasını boşa çıkartacaktır, bir yerden sonra bunu siz de gözlemleyebilirsiniz.
Bir diğer hayat kurtarıcınız ise, önemli bilgileri ya da kararları yazılı olarak yapmanız. İlerleyen süreçte yaşanabilecek olası anlaşmazlıklarda, yazılı iletişim kurmanız sizin yararınıza olacaktır. Uçan sözleri tuşlara sıkıştırıp bir güvercinle ya da maille arşivlemek, narsist yöneticinizin kötü niyetli hamlelerinden korunma yollarındandır.
Sizinle beraber, aynı yöneticiye bağlı olarak çalışan bir grup içindeyseniz, bu konuda yalnız değilsiniz demektir ve aynı zorbalıklara maruz kalan takım arkadaşlarınızla güçlü bir destek ağı oluşturarak, işlerinizi profesyonel şekilde yürütebilir ve kendinizi manevi olarak daha iyi hissedebilirsiniz.
Eğer tüm çabalarınıza rağmen durum değişmiyorsa, yeni bir iş aramayı gündeminize almanız gerekebilir. Ancak tekrar hatırlamalıyız ki, bu pratiği bir kere kazanmak, ilerleyen kariyer yolculuğunuzda sizin kıymetli çözüm anahtarlarınızdan biri olacaktır.
Narsist bir yöneticiyle çalışmak, kaçınılmaz olarak zorluklarla dolu olacaktır. Ancak, stratejik ve bilinçli bir yaklaşımla bu durumu yönetmek mümkündür. Kendi sınırlarınızı koruyarak, profesyonel duruşunuzu bozmadan ve gerekli durumlarda yardım arayarak bu zorlayıcı durumu yönetebilirsiniz. Sizin işteki mutluluğunuz ve kariyerinizdeki profesyonel gelişiminiz her şeyden önce gelir. Kendinize değer verin ve gerektiğinde kendinizi korumak için adımlar atmaktan çekinmeyin.
